RESIDUOS SÓLIDOS URBANOS (RSU)

Os residuos sólidos urbanos son os que se xeran nos domicilios particulares, debido á actividade doméstica, e os producidos en comercios, oficinas e servizos dos núcleos urbanos.  Nos países desenrolados nos que cada vez se usan máis envases, papel e nos que a cultura de ´´usar e tirar`` extendeuse a todo tipo de bens de consumo, as cantidades de basura que se xeran foron aumentando ata cifras moi altas. 

Composición dos RSU

 Os residuos producidos polos habitantes urbanos comprenden basura, mobles e electrodomesticos vellos, embalaxes e desperdicios da actividade comercial, restos do coidado dos xardíns, etc. O grupo máis voluminoso é o da basura doméstica.

A basura suele estar composta por:
  • Matería orgánica: Son os restos procedentes da limpeza ou a preparación dos alimentos xunto a comida que sobra.
  • Papel e cartón: Periódicos, revistas, etc.
  • Plástios: Botelllas, bolsas, embalaxes, etc.
  • Vidrio: Botellas, frascos, etc.
  • Metais: Latas, botes, etc.
  • Outros.
Nas zonas máis desenroladas a cantidade de papel e cartón é máis alta. constituindo aredor de un tercio da basura, seguida pola materia orgánica e o resto. En cambio se o país está menos desenrolado a cantidade de materia orgánica é maior e moito menor a de papeis, plásticos, vidrio e metais. 

Cantidade de RSU en España

A cantidade xerada por habitante e día está ao redor de 1 Kilogramo nas cidades grandes e medianas, e algo menor nas cidades pequenas e vilas. Nas zonas rurais aproveitanse mellor os residuos e tirase menor cantidade, mentras que as ciudades e o maior nivel de vida fomentan o consumo e a producción de basura. 
Para un bo deseño de recollida e tratamento das basuras é necesario ter en conta, ademáis, as variacións según os días e as épocas do ano. Nos lugares turísticos as temporadas altas supoñen un aumento moi importante nos residuos producidos. Tamén épocas especiais como festas e feiras, etc. notanse na cantidade de basura. No verán a proporción de materia orgánica suele ser maior, mentras que no inverno aumenta a proporción de cinzas. 

Recollida e tratamento

Xestionar adecuadamente os RSU é un dos maiores problemas de moitos municipios na actualidade. O tratamento inclue varias fases: 

  • Recollida selectiva.- A utilización de contedores que recollen separadamente o papel e o vidrio está cada vez máis extendida e tamén se están poñendo outros contedores para plásticos, metais, pilas, etc. Nas comunidades máis avanzadas na xestión dos RSU en cada domicilio recollense os distintos residuos en diferentes bolsas  coidase especialmente este traballo previo do ciudadano separando os diferentes tipos de basura. Nesta fase hai que coidar que non se produzan roturas das bolsas e contedores, colocación indebida, derrame de basuras polas calles, etc. Tamén se deseñaron camións para a recollida e contedores con sistemas que facilitan a comodidade e a hixiene neste traballo.
  • Recollida xeneral.- A bolsa xeneral de basura, en aqueles sitios onde non hai recollida selectiva, ou a que conteñen o que non se puxeron nos contedores específicos, deposítanse en contedores ou en puntos especiais das calles e dende alí é transportada aos vertedoiros ou as plantas de selección e tratamento.
  • Plantas de selección. Nos vertedoiros máis avanzados, antes de tirar a basura xeral, pasa por unha zona de selección na que, en parte manualmente e en parte con máquinas retiranse latas (con sistemas magnéticos), cosas voluminosas, etc.
  • Reciclaje e recuperación de materiais.- O ideal sería recuperar e reutilizar a maior parte dos RSU. Có papel, telas, cartón faise nova pasta de papel, o que evita talar novas árbores. Co vidrio podese fabricar novas botellas e envases sin necesidade de extraer máis materias primas e, sobre todo, con moito menor gasto de enerxía. Os plásticos sepáranse, porque algúns podense usar para fabricar nova materia prima e outros para construir obxetos diversos.
  • Compostaxe.- A materia orgánica fermentada forma o "compost" que se pode usar para abonar suelos, alimentar gando, construir carreteras, obter combustibles, etc. Para que se poda utilizar sen problemas é fundamental que a materia orgánica non chegue contaminada con sustancias tóxicas. Por exemplo, é moi frecuente que tella exceso de metais tóxicos que fan inútil o compost para usos biolóxicos ao ser moi difícil e cara a súa eliminación.
  • Vertido.- O procedemento máis usual, ainda que non o mellor, de dispoñer das basuras suele ser depositarlas en vertedoiros. Ainda que se usen bos sistemas de reciclaxe ou a incineración, ao final sempre quedan restos que deben ser levados a vertedoiros. Polo que é esencial que os vertedoiros estén ben construidos e utilizados para minimizar o seu impacto negativo. Un dos maiores riescos é que contaminen as aguas subterráneas e para evitarlo debese impermeabilizar ben o suelo do vertedoiro e evitar que as aguas da chuvia e outras salgan do vertedoiro sin tratamento, arrastrando contaminantes ao exterior. Outro risco está nos malos olores e na concentración de gases explosivos producidos ao fermentar as basura. Para evitar esto colocanse dispositivos de recollida de gases que logo se queiman para producir enerxía. Tamén hai que codar cubrir adecuadamente o vertedoiro, especialmente cando termina a súa utilización , para disminuir os impactos visuais.
  • Incineración.- Queimar as basuras ten varias ventaxas, pero tamén algún inconveniente. Entre as ventaxas está o que se reduce moito o volumen de vertidos e obtense cantidades apreciables de enerxía. Entre as desventaxes, prodúcense gases contaminantes, algúns potencialmente perigosos para a saúde humana, como as dioxinas. Existen incineradoras de avanzada tecnoloxía que, si funcionan ben, reducen moito os aspectos negativos, pero son caras de construcción e manexo e para que sexan rentables deben tratar grandes cantidades de basura.